Voorkoming van blootstelling aan asbest: nieuwe NEN normen

15-03-2005

Twee nieuwe zgn. NEN normen zijn ingevoerd om het blootstellingsrisico aan asbest zoveel mogelijk te verkleinen. De NEN 2990 beschrijft een methode om de eindcontrole na asbestverwijdering zo nauwkeurig en betrouwbaar mogelijk te laten verlopen. De NEN 2991 beschrijft een methode om het blootstellingsrisico in gebouwen waarin asbest is aangetroffen op een objectieve manier vast te stellen. Bron: Jan Tempelman, TNO
Voorkoming van blootstelling aan asbest: nieuwe NEN normen

Door Jan Tempelman, TNO

Eindcontrole na asbestverwijdering (NEN 2990)

Het tijdperk waarin werknemers in diverse industrietakken aan hoge concentraties asbest werden blootgesteld ligt gelukkig ver achter ons. In wat oudere gebouwen en constructies worden echter nog regelmatig asbesthoudende materialen aangetroffen die tijdens de bouw zijn aangebracht. Deze vormen dan ook tegenwoordig de belangrijkste bronnen waaruit nog asbestvezels in de lucht kunnen vrijkomen. Het verwijderen van asbest is aan strikte regels gebonden (BRL 5050) en mag uitsluitend worden uitgevoerd door gecertificeerde bedrijven. Na het verwijderen vindt er een onafhankelijke eindcontrole plaats door een RvA-geaccrediteerd laboratorium. Wanneer er geen asbestresten meer worden aangetroffen wordt het saneringsgebied �vrijgegeven�. Beschermingsmaatregelen, zoals een containment of een afgezet terrein, worden dan verwijderd en de ruimte of het terrein is weer toegankelijk voor personeel en publiek.

De kwaliteit van de eindcontrole is dan ook cruciaal. Vooral na het verwijderen van niet-hechtgebonden asbesthoudende materialen zoals spuitasbest, kunnen immers minuscule resten die over het hoofd worden gezien die later tot herbesmetting van de lucht kunnen leiden. De nieuwe norm NEN 2990 beschrijft een strikte werkwijze voor de controlerende laboratoria. De eindcontrole bestaat uit twee stappen, namelijk:

1. Een nauwkeurige visuele inspectie op achtergebleven asbestresten.

2. een bepaling van de asbestconcentratie in de lucht onder �actieve� omstandigheden.

De norm geeft een nauwkeurige beschrijving van de te gebruiken technieken en hulpmiddelen bij de visuele inspectie, de monsterneming en microscopische analyse van de genomen luchtmonsters. Strikte richtlijnen voor rapportage en het weergeven van de meet(on)nauwkeurigheid zorgen ervoor dat rapporten van verschillende laboratoria goed vergelijkbaar zijn en ook voor leken direct duidelijk weergeven of een ruimte al dan niet �vrijgegeven� is.

De NEN 2990 moet worden gezien als een verbeterde versie van het sinds 2000 gehanteerde protocol, TNO – R2000/065.

Risicobeoordeling in en rondom gebouwen of constructies waarin asbesthoudende materialen zijn verwerkt (NEN 2991)

De eerder beschreven NEN 2990 beschrijft de eindcontrole na een gecontroleerde sloop, en vormt daardoor een duidelijk omschreven stuk van de �asbestketen�. In heel wat gebouwen zijn echter nog tal van asbesthoudende materialen aanwezig die niet gesloopt worden. Veel van deze materialen (veelal asbestcementproducten) zullen bij normaal gebruik geen vezels aan de lucht afgeven, en er zal dus geen directe reden zijn om deze te verwijderen. Laten zitten tot het moment van sloop van het gebouw kan dan ook een aanvaarbare optie zijn. Anderzijds worden er soms ook situaties aangetroffen die een direct blootstellingrisico opleveren voor gebruikers en onderhoudspersoneel. Asbest is vaak aanwezig in de meer verborgen delen van een gebouw, boven de verlaagde plafonds, de technische ruimten, leidingschachten en aircokanalen. Onderhoudspersoneel loopt daarom meer risico dan de reguliere kantoorgebruiker.

De NEN 2991 beschrijft een methode om het blootstellingsrisico in dergelijke niet-sloopsituaties op een objectieve manier vast te stellen. Hierbij wordt gekeken naar de toestand waarin de materialen verkeren en worden er zonodig onder gestandaardiseerde �worst case� condities luchtmetingen uitgevoerd. Om voldoende gevoelig en selectief te kunnen meten worden de luchtmonsters met elektronenmicroscopie geanalyseerd (ISO 14966). De onderzoeksresultaten kunnen direct worden gerelateerd aan de daarvoor gehanteerde toetsingswaarden van de Arbeidsinspectie (werknemers) en/of van VROM (niet-beroepsmatig blootgestelde personen).

Momenteel wordt gewerkt aan een harmonisatie van de door VROM en SZW gehanteerde toetsingswaarden.

Een onderzoek resulteert in een advies dat globaal gezien kan vari�ren tussen �kans op blootstelling verwaarloosbaar� en �direct ontruimen, want er bestaat een acuut blootstellingsrisico�. Behalve deze risicobeoordeling geeft de norm ook richtlijnen voor het opstellen van een z.g. �Asbestbeheersplan�. Hierin wordt beschreven hoe op een veilige manier met achterblijvende asbesthoudende materialen moet worden omgegaan. Dat in een dergelijk plan het voorkomen van blootstelling voor onderhoudspersoneel uitvoerig aan de orde komt spreekt voor zich.

De ministeries VROM en SZW werken momenteel aan de inbedding van de NEN 2991 in wet- en regelgeving.

‘De langste adem: de eenzame strijd van een asbestweduwe’

15-03-2005

Een boek over één van de eerste claims van een asbestslachtoffer tegen DSM. Het boek beschrijft hoe het kon dat DSM zo hardvochtig reageerde toen mw. Widdershoven met een schadeclaim kwam. De rechtzaak eindigde na 13 jaar alsnog met een schikking. DSM heeft nooit aansprakelijkheid erkend. Peet Adams: De langste adem: de eenzame strijd van een asbestweduwe, Uitgeverij Spaan, E18,45, ISBN 9074840450.

EU verbod asbest sinds 1 januari 2005

15-03-2005

Het verbod op het in de handel brengen en het gebruik van chrysotiel met ingang van 1 januari 2005, ingevoerd bij Richtlijn 76/769/EEG, zal bijdragen aan een aanzienlijke vermindering van de blootstelling van de werknemers aan asbest. Het op de markt brengen en het gebruik van de meeste soorten asbestvezels (crocidoliet (“blauwe asbest”), amosiet (“bruine asbest”), anthofyliet, actinoliet en tremoliet) en van producten waaraan deze vezels opzettelijk zijn toegevoegd was al eerder verboden.

Tekst richtlijn op: http://www.eu-milieubeleid.nl/ch07s06.html

VROM-project Ketenaanpak Asbest: er valt nog veel te verbeteren

15-03-2005

Het VROM-inspectieproject Ketenaanpak Asbest heeft aangetoond dat nog veel te verbeteren valt aan de handhaving van het asbestbeleid. Regelgeving genoeg, maar het blijkt lastig het handhavingsbeleid daarop af te stemmen. Op de helft van de slooplocaties die de Arbeidsinspectie bezoekt is wel iets mis. Frans Leerkes van de Arbeidsinspectie bepleit een landelijk centraal coördinatiepunt. Bron: Arbouw.nl, 24 maart.

Meer http://www.arbouw.nl/page.aspx?p=/content/nieuws/artikelen/ketenaanpak-asbest.xml

Nieuw adres Comité Asbestslachtoffers

15-03-2005

Het Comité Asbestslachtoffers heeft een nieuw correspondentieadres: Lijndraaier 157- 1625 ZW HOORN- telefoon: 0229 265 137.

Het email adres blijft ongewijzigd: info@comiteasbestslachtoffers.nl

Europees Forum voor verzekeringen tegen beroepsziekten en arbeidsongevallen

15-03-2005

Hoe zit het met beroepsziektes veroorzaakt door asbest in verschillende Europese landen? Wat zijn de trends en wat zijn de ontwikkelingen in de wetgeving en de praktijk? De werkgroep beroepsziekten van het Europees Forum, waarin juristen en artsen participeren, heeft als opdracht om gegevens over beroepsziekten door asbest te vergelijken en ook de achtergronden van de verschillen te analyseren. In de meeste Europese landen vallen alle asbestziektes (mesothelioom, longkanker, larynxkanker, asbestose) onder het risque professionel systeem. Opvallend is de situatie in Frankrijk waarin ex-asbestwerkers recht hebben op vervroegde pensionering (vanaf hun 50-ste jaar).

Eerder werd in een vergelijkende studie werd de ontwikkeling van beroepsziekten in 15 Europese landen beschreven. (Eurogip ,2002). Verwacht wordt dat de studie over beroepsziekten door asbest in september 2005 gepubliceerd wordt.

Bron: Gert van der Laan, klinisch arbeidsgeneeskundige Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (lid van de werkgroep van het Europees Forum).

Eurogip: Occupational diseases in 15 European countries. Data 1990-2000. New developments 1999-2002. Eurogip, Paris 2002

Motie vergoeding Alimta verworpen

15-03-2005

Mesothelioom is een ongeneeslijke vorm van kanker, veroorzaakt door blootstelling aan asbest. Het enige middel waar patiënten iets aan hebben, Alimta, wordt niet vergoed door de zorgverzekeraars. Tijdens een Tweede-Kamerdebat over geneesmiddelenbeleid diende Agnes Kant (SP) een motie in waarmee zij het kabinet oproept om Alimta op te nemen in het ziekenfondspakket. Deze motie werd verworpen. Hoogervorst en de meeste fracties in de tweede kamer willen wachten op het onderzoek naar dure geneesmiddelen dat Hoogervorst recent heeft toegezegd.

Bron: NFK/ Tweede Kamer, Parlando, 10 februari 2005.

Meer http://www.kankerpatient.nl/default.asp?ref=http://www.kankerpatient.nl/template_6_0_content.asp

Staatssecretaris van Hoof tegen instituut voor OPS-slachtoffers

15-03-2005

In een antwoord op kamervragen vermeldt de staatssecretaris dat het karakter van de gevolgen van OPS totaal anders is als van asbest, zodat hij niet de noodzaak ziet om ook voor OPS-slachtoffers een instituut in het leven te roepen als voor asbestslachtoffers. De juridische trajecten zijn voor asbestslachtoffers veel schrijnender omdat zij sneller overlijden en blootstelling veel langer geleden heeft plaatsgevonden. Bovendien heeft de overheid in het geval van asbestslachtoffers vrij laat ingegrepen, in vergelijking tot OPS-slachtoffers. Het aantal OPS- slachtoffers is inmiddels gedaald en staat gelukkig niet in verhouding tot het aantal asbestslachtoffers. Bron: 1-4-2005 , 25883, nr. 42 Kamerstuk 2004-2005.

Meer http://parlando.sdu.nl/cgi/login/anonymous