De Deense regering heeft overeenstemming bereikt over een vergoedingsregeling voor vrouwen die als huisgenoot aan asbest zijn blootgesteld en daardoor mesothelioom hebben gekregen. Het Nederlandse model heeft bij de samenstelling van de regeling als voorbeeld gediend. Ook de niveaus van de compensatie zullen op hetzelfde niveau zijn als in Nederland zijn: Bron: Danish Cancer Society, 29 oktober 2015.
Als op 1 januari 2024 het verbod op asbestdaken van kracht is, mag er ook echt geen asbest meer aanwezig zijn in daken. Tussen nu en 2024 moet er ca. 120 miljoen m2 aan asbesthoudende daken worden verwijderd. ‘Een uitdaging voor de hele sector.’ Aldus Nienke Smith, beleidsmedewerker bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Bron: Inspectie SZW, nieuwsbrief oktober 2015.
Oudere mesothelioompatiënten hebben vaker last van meerdere aandoeningen tegelijkertijd. Deze hoeven echter geen belemmering te zijn om hen te opereren, concludeert Williams na analyse van gegevens van 117 patiënten bij wie de tumor operatief was verwijderd. Bron: Williams, T. e.a. (2015).
In een advies aan haar leden meldt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) dat het bij asbestbranden lang niet altijd nodig is dat gemeenten zelf maatregelen nemen voor het opruimen van asbestdeeltjes en vervolgens met de kosten blijven zitten. De gemeente heeft meestal een coördinerende en controlerende rol. Als deze toch opdracht moet geven tot opruimen, kunnen de kosten worden verhaald. De afgelopen jaren is iets meer ruimte ontstaan voor civielrechtelijk kostenverhaal. Maar nog steeds biedt de bestuursrechtelijke weg meer duidelijkheid, aldus de brief. Bron: VNG, 30 september 2015.
In Vietnam wordt nog steeds volop asbest gebruikt. Meer dan 40 fabrieken verspreid over 23 provincies produceren asbestcementdaken. De laatste 10 jaar behoort het land tot de top 10 van asbestgebruikers wereldwijd. Het gebruikt ca. 65.000 ton chrysotiel asbest per jaar. Inmiddels beginnen de schadelijke effecten van asbest bekend te worden Het gebruik van amfibool asbest (amosiet en crocidoliet) is sinds 2004 verboden. De overheid is bezig met met een plan om asbest geleidelijk aan te vervangen. Het Ministerie van Bouw heeft daarvoor een speciale richtlijn gemaakt. Bron: vietnam news, 25 september 2015
Op 4 oktober 2015 overleed prof. mr. J. de Ruiter op 85-jarige leeftijd. Job de Ruiter was een knappe, ruimdenkende jurist, die als advocaat, rechter, hoogleraar, minister van Justitie en Defensie, en procureur-generaal ons land grote diensten heeft bewezen. Naast al deze functies verricht hij in de loop der jaren een groot aantal nevenfuncties, waaronder de functie van adviseur met betrekking tot de “juridische lijdensweg” van asbestslachtoffers. Het voorstel om een adviseur te benoemen is afkomstig van staatssecretaris Frank de Grave van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, die in 1996 geconfronteerd wordt met uiteenlopende standpunten om te komen tot een mogelijke oplossing voor deze asbestslachtoffers, voor wie de normale, juridische weg naar erkenning en schadeloosstelling door het progressieve karakter van de ziekte mesothelioom (borst- en buikvlieskanker) vaak te lang is. Het Comité Asbestslachtoffers denkt hierbij vooral aan een asbestfonds, de werknemersorganisaties staan hier in eerste aanleg niet onwelwillend tegenover. De werkgeversorganisaties en verzekeraars geven echter de voorkeur aan alternatieve oplossingen zoals een asbestkamer bij de rechtelijke macht, onafhankelijke geschillenbeslechting of normering van de schadebedragen. Gezien de complexiteit van onderhavige materie en de moeilijk in te schatten financiële en juridische consequenties wordt gezocht naar iemand met grote kennis van zaken die op basis van nader onderzoek kan komen tot een voor alle partijen acceptabele oplossing. Het mag geen verbazing wekken dat de staatssecretaris uitkomt bij prof. Job de Ruiter, die als minister diepe tegenstellingen in de samenleving ten aanzien van abortus en de kruisraketten wist te overbruggen.
De Ruiter maakt november 1996 een begin met zijn adviesopdracht en doet allereerst uitgebreid onderzoek naar de vraag of er wel sprake is van een ‘’juridische lijdensweg’’ en zo ja, waar die dan precies uit bestaat. Zijn conclusie is dat de juridische procedure te veel tijd neemt, afgezet tegen de duur van de levensverwachting van de mesothelioompatiënt. Daarna analyseert De Ruiter uitvoerig de aangedragen oplossingen en standpunten waarna hij zijn eigen voorstel in de vorm van een advies formuleert. Het eerste punt van het advies luidt: ‘Oprichting van een instituut belast met de afhandeling van de vorderingen van asbestslachtoffers’. Een ander belangrijk punt is : ‘De toezegging van overheidswege van een vaste uitkering aan die slachtoffers, die hun vordering niet kunnen verhalen wegens faillissement, insolvabiliteit of onvindbaarheid van de aansprakelijke werkgever’. Alle partijen kunnen zich vinden in dit advies, inclusief de staatssecretaris, en op basis hiervan worden de onderhandelingen gestart die zullen leiden tot de oprichting van het Instituut Asbestslachtoffers (IAS), waarvan de deuren in 2000 worden geopend. Bijna 16 jaar later opereert het IAS nog steeds langs de lijnen die prof. Job de Ruiter in zijn advies maart 1997 heeft opgeschreven en hebben duizenden asbestslachtoffers anno 2015 een financiële tegemoetkoming of schadevergoeding ontvangen.
In 2005 bestaat het IAS vijf jaar en hieraan wordt aandacht besteed met een lustrumcongres. Eén van de sprekers is Job de Ruiter, de geestelijk vader van het instituut, die in zijn bijdrage uitgebreid ingaat op de achtergrond van zijn advies, de verschillende posities van de partijen en de leerpunten die uit de totstandkoming van het IAS te trekken zijn. De Ruiter staat hierbij uitgebreid stil bij de redenen waarom hij niet gekozen heeft voor fondsvorming en put daarbij uit zijn ervaring met het DES fonds voor slachtoffersvan het DES-middel, dat wordt voorgeschreven aan zwangere vrouwen in de periode 1947-1976.Fondsvorming roept volgens De Ruiter een aantal problemen op. Wie moet het geld bijeen brengen? Hoeveel geld? Wie moet de toedeling regelen? Wat zijn de criteria? Hoe lang moet het fonds bestaan? Hoe voorkom je dat enkelingen of zelfs groepen toch ook weer processen gaan voeren? Als fondsvorming niet dé oplossing is voor collectieve schades, is het IAS dat dan wel, zo vraag De Ruiter zich tot slot af?
Zoals wij mogen verwachten beantwoordt De Ruiter deze vraag niet met een volmondig ja. Daarvoor is de werkelijkheid van de bedrijfsongevallen en beroepsziektes te gecompliceerd en ontbreekt sinds het verdwijnen van de ongevallenwet bijna ieder inzicht. De Ruiter sluit vervolgens zijn bijdrage op de hem kenmerkende betrokken, maar ook genuanceerde manier af. ‘Een instituut als het IAS bouwt voor een onderdeel die kennis weer op, maar als je het hele veld van die beroepsrisico’s overziet dan staan we echt met dit instituut maar helemaal aan het begin. Voor het IAS als model geldt dus eigenlijk vooral het bundelen van kennis en het bieden van voorlichting en bemiddeling en samenwerking van alle betrokkenen om uiteindelijk de slachtoffers te kunnen helpen. In die zin kan het IAS als model zeker ook van betekenis zijn voor andere beroepsziekten en heilzaam zijn voor de betrokkenen’.
Vijf jaar later is er weer een lustrumcongres om op gepaste wijze aandacht te schenken aan het 10-jarig bestaan van het IAS. Tijdens dit congres wordt bekend gemaakt dat het bestuur van het IAS de prof. Job de Ruiterprijs in het leven heeft geroepen voor iemand die zich zeer verdienstelijk heeft gemaakt op het terrein van asbest en gezondheid. De eerste keer gaat deze prijs naar de naamgever zelf, die hierdoor totaal verrast is. Na deze uitreiking in 2010 wordt de prijs in 2012 door Job de Ruiter uitgereikt aan Jan Tempelman van TNO en in 2015 aan Sjaak Burgers van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. De uitreiking aan dr. Burgers geschiedt via een videoboodschap omdat De Ruiter op de dag van het congres wordt opgenomen in het ziekenhuis.
Ten behoeve van de video brachten wij een bezoek aan zijn appartement in Naarden en werden allerhartelijkst ontvangen. Niet verwonderlijk, want door de jaren heen heeft het IAS Job de Ruiter niet alleen leren kennen als een zeer wijze, maar ook als een bijzonder aardige man, die nauw betrokken was bij het lot van de asbestslachtoffers in Nederland. Het IAS gedenkt Job de Ruiter in grote dankbaarheid.
Machiel van der Woude, directeur IAS
Oktober 2015
Komend jaar gaan waarschijnlijk de arbotechnische grenswaarden voor de vijf gevaarlijkste asbestsoorten omlaag, moet de opleiding tot asbestverwijderaar aan strengere eisen voldoen en gaat de Inspectie SZW de controles intensiveren. Deze maatregelen worden aangekondigd in het boek ‘Asbestfeiten – Een perspectief op de asbestketen’ dat op 28 september aan longarts Sjaak Burgers werd aangeboden op het Nationale AsbestFeitenCongres in Utrecht. Het boek bevat de nieuwste informatie over de voorschriften voor asbestverwijdering. Het is bedoeld als handboek voor de hele keten. Bron: cobouw, 28 september 2015
Het Martinuscollege in Grootebroek moet de gemeente Stede Broec een groot gedeelte van de gemaakte kosten voor de asbestsanering van de school terugbetalen. Dat oordeelde de Raad van State op 23 september jl. Het gaat om 2.6 van de 4.5 miljoen euro die de gemeente destijds voorschoot. Eerder wilde de gemeente Stede Broec dat de school alle kosten zou terugbetalen, maar daartegen ging de school in beroep. In 2011 werd op het Martinuscollege tijdens werkzaamheden asbest gevonden. Een groot deel van het gebouw moest onmiddellijk dicht en de leerlingen werd opgevangen in noodlokalen en in een leegstaand bedrijfsgebouw. Bron: rtvnh.nl, 23 september 2015.
Farmaceut Verastem heeft de werving van mesothelioompatiënten voor onderzoek naar het middel VS-6063 stopgezet. De resultaten zijn teleurstellend. Een grote strop voor het bedrijf. Als gevolg daalde het aandeel op de Amerikaanse beurs met 67,4 procent. Bron: techtimes.com, 30 september 2015.
In hoger beroep bevestigt Hof Den Haag de uitspraak van de rechtbank Rotterdam d.d. 6 juni 2014. Deze uitspraak erkent het beroep op verjaring van rederij Maersk als verweer tegen de vordering van de echtgenote van een in 2010 aan mesothelioom overleden man. De man zou tussen 1953 en 1969 tijdens zijn werk bij een rechtsvoorganger van Maersk aan asbest zijn blootgesteld. Het Hof ziet geen motief voor prejudiciële vragen aan de Hoge Raad op grond van het arrest van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) inzake Moor cs/Zwitserland. Met inachtneming van de zeven gezichtspunten uit het arrest Van Hese/De Schelde ziet het Hof onvoldoende grond is voor doorbreking van het beroep op verjaring dat Maersk heeft gedaan. Daarbij weegt voor het Hof met name zwaar het gebrek aan informatie over de exacte gang van zaken destijds, van welk gebrek Maersk geen verwijt kan worden gemaakt, en de omstandigheid dat – op basis van wat in dit geding wel als vaststaand heeft te gelden – Maersk geen ernstig verwijt gemaakt kan worden van het ontstaan van de schade. Bron: Hof Den Haag, 15 september 2015.
