Onderzoek: betacaroteen en het risico op kanker

Bêtacaroteen is een stof die in het lichaam wordt omgezet in vitamine A, een zgn. provitamine. Het komt voor in fruit en groenten. In dit overzichtsartikel wordt aan de hand van genetische technieken nagegaan hoe deze stof werkt in het lichaam. Bêtacaroteen lijkt namelijk zowel positieve als negatieve effecten voor de gezondheid te kunnen hebben. Enerzijds werkt het, bij normale inname, als antioxidant en beperkt daarmee o.a. het risico op kanker. Anderzijds is bij inname van extra doses, buiten de normale voeding, een verhoogd risico op longkanker waargenomen bij zware rokers en mensen die met asbest hebben gewerkt. Hoewel hiervoor verschillende verklaringen te geven zijn, concluderen Keijer en collega’s dat nog niet duidelijk is hoe bêtacaroteen deze effecten kan veroorzaken.

Bron: Keijer, J. et al. (2005). Beta-carotene and the application of transcriptomics in risk-benefit evaluation of natural dietary components. Biochim Biophys Acta. May 30.1740(2):139-46.

Abstract

Keijer J, Bunschoten A, Palou A, Franssen-van Hal NL.

RIKILT-Institute of Food Safety, Food Bioactives Group. Bornsesteeg 45, P.O. Box

230, 6700 AE, Wageningen, The Netherlands. jaap.keijer@wur.nl

Beta-carotene is a natural food component that is present in fruits and

vegetables and is also used as a food colorant and a supplement. Beta-carotene

is an anti-oxidant and a source of vitamin A. It is endowed with health

beneficial properties, but a number of studies showed that with high intakes it

may increase the risk for lung cancer in at risk individuals (heavy smokers,

asbestos workers and alcohol users). To establish the window of benefit, it is

necessary to identify early markers of effect and to obtain insight in the

mechanism of action of beta-carotene, in the absence and presence of

environmental risk factors. Genomics technologies are well suited to dissect the

mechanisms of action and identify the markers of effect. Human cell lines can be

used to analyse the effects of beta-carotene, but exposure studies with

beta-carotene show that cell lines display a widely variant behaviour, which

hampers translation to the in vivo situation in humans. Alternatively, animal

studies can be used. Especially the ferret seems to be a good model, but little

sequence information of this species is available. However, heterologous

hybridization on human cDNA seems possible and provides and a new tool for

molecular analysis of health effects of beta-carotene.