Ontwikkeling mesothelioom in beeld

Blootstelling aan asbest heeft in de westerse wereld geleid tot veel sterfgevallen en zal dat voorlopig blijven doen. Deze nieuwsbrief geeft veel informatie over de ontwikkeling van de ziekte mesothelioom: in Nederland en internationaal.

De unieke combinatie van eigenschappen van asbest heeft gemaakt dat duizenden verschillende asbestproducten op grote schaal en op uiteenlopende gebieden zijn toegepast in de vijftiger, zestiger en zeventiger jaren in de geïndustrialiseerde wereld. Geleidelijk aan liep de toepassing van asbest terug door de toenemende bekendheid van de schadelijke gevolgen voor de gezondheid en de wet- en regelgeving, alsmede door de beschikbaarheid van economisch concurrerende motieven. Maar het kwaad was geschied. De blootstelling aan asbest heeft in de westerse wereld geleid tot veel sterfgevallen en zal dat voorlopig blijven doen, gegeven de gemiddeld lange latentietijd tussen de fatale blootstelling en de diagnose van de ziekte. Verwacht wordt dat in de periode 2015-2020 een geleidelijke daling zal optreden. Die daling geldt overigens niet voor landen als China en India waar van een asbestverbod nog geen sprake is en asbest nog steeds op grote schaal wordt toegepast, dan wel zonder (adequate) beschermingsmiddelen wordt gesaneerd.

Mesothelioom in beeld
De situatie in Nederland is onlangs nader in kaart gebracht door het Integraal Kankercentrum Rotterdam (IKR) in opdracht van het IAS. Op basis van de cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie zijn voor de ziekte mesothelioom enkele relevante ontwikkelingen op een rijtje gezet voor de periode 1989-2006. Deze gegevens zijn onder het kopje Monitor te vinden op de IAS-site en zullen van tijd tot tijd worden ververst. Uit de cijfers blijkt dat het aantal asbestslachtoffers flink is toegenomen. Dat geldt zowel voor mannen (van 250 tot 450) als vrouwen (van 50 tot 80). De cijfers stemmen redelijk overeen met eerdere prognoses van Burdorf e.a. (1997) en studies in Engeland en de VS (Health and Safety Executive en CDC). Verder blijkt dat de gemiddelde leeftijd waarop de diagnose mesothelioom wordt gesteld is gestegen. In zijn bijdrage aan deze nieuwsbrief trekt Gert van der Laan een vergelijkbare conclusie op basis van de beschikbare CBS-cijfers. De oorzaak hiervan is volgens hem te vinden in het feit dat sinds 1980 sprake is van een duidelijke vermindering van blootstelling aan asbest in de arbeidssituatie. Mogelijk is een verschuiving in de beroepen in deze periode (van o.a. scheepsbouw naar onderhoud, asbestverwijdering) een andere oorzaak. Wanneer het dossieronderzoek in het kader van het Medisch Onderzoeksprogramma bij het IAS is afgerond weten we meer.

De IAS-monitor omvat nog meer cijfers, waaronder de tijd die mesothelioompatiënten nog hebben nadat de diagnose gesteld is. Die tijd is helaas meestal zeer beperkt. Slechts 12 procent van de patiënten met longvlieskanker leeft langer dan 25 maanden na diagnose. Het is te hopen dat het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen op dit gebied (zie brief minister VWS d.d. 20 juni jl.) snel tot een beter resultaat zal leiden.

Machiel van der Woude, directeur IAS. September 2009