Is eenmalige asbestblootstelling levensgevaarlijk?
Op deze vraag gaan de longartsen Baas en Burgers in een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (zie bericht in deze nieuwsbrief) uitgebreid in. Paul Baas en Sjaak Burgers zijn als respectievelijk oud- en huidig voorzitter van de Mesotheliomenwerkgroep van de longartsenvereniging NVALT nauw betrokken bij het onderwerp asbest en gezondheid. Na een eventuele blootstelling aan asbest moet volgens hen eerst een reele inschatting worden gemaakt van de grootte van de asbestexpositie en daarmee van de kans op nadelige gezondheidseffecten. Meestal kan dan gefundeerd tot geruststelling van de slachtoffers worden overgegaan.
Het artikel vermeldt verder dat er een duidelijke relatie is tussen de hoeveelheid asbest waaraan men is blootgesteld en de kans op het krijgen van longkanker, mesothelioom en larynxcarcinoom. Het risico van een eenmalige blootstelling hangt af van de duur van de expositie, de concentratie ingeademde vezels en het type asbestvezel. Zo zal voor wit asbest (chrysotiel) gelden dat de kans op mesothelioom relatief klein is terwijl in combinatie met roken het risico op longkanker toeneemt. Voor blauw (crocidoliet) of bruin (tremoliet) asbest is de kans op mesothelioom vele malen groter en is geen relatie met roken bekend. Ook dient te worden vastgesteld of de asbest hechtgebonden is (1).
De net geactualiseerde IAS Monitor op de IAS-website lijkt te bevestigen dat de kans dat slachtoffers door eenmalige blootstelling ziek worden, klein is of misschien wel nihil (2). Bijna 90% van de mesothelioompatienten is man: een duidelijk teken dat de oorzaak van het ziek worden met werken met asbest samenhangt. Aan de asbestrisicosectoren en beroepen is te zien dat de oorzaak in situaties lag waarin in het verleden met brandwerende of hittebestendige asbesthoudende toepassingen werd gewerkt. Zoals in de scheepsbouw en metaal- en elektrotechnische industrie, of in beroepen als monteur of bankwerker.
De belangrijkste stap die een persoon zelf kan uitvoeren om nadelige gevolgen van incidentele asbestexpositie te minimaliseren is stoppen met roken, aldus dr. Baas en dr. Burgers. Op basis van de IAS Monitor en andere door het IAS verzamelde kennis zou voor wat betreft het asbestbeleid in ieder geval de hoogste prioriteit gegeven moeten worden aan bescherming van werknemers die risico lopen intensief met asbest in aanraking te komen en sanering van locaties en materialen waarin met name asbest als brandwerend materiaal is toegepast.
Simone Aarendonk, juni 2014
(1) Baas, P. & Burgers, J.A. (2014). Eén keer asbest: levensgevaarlijk? Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2014;158:A7653.
(2) IAS Monitor. Zie www.ias.nl