In memoriam Leon Widdershoven

Op 19 januari overleed Leon Widdershoven. Leon was vele tientallen jaren het boegbeeld van de Asbestslachtoffersvereniging Nederland (AVN). Jan Warning, directeur IAS, beschrijft de betekenis van Leon voor de emancipatie van asbestslachtoffers.

Het overlijden van Leon was volkomen onverwacht. Twee dagen tevoren had ik hem nog aan de lijn. Het ging over de nieuwe regeling voor beroepsziekten en of deze ook kon gelden voor pleurale plaques. “Nu ik weer beter ben, ga ik dat snel oppakken”, zei Leon. Ik sloeg weinig acht op het feit dat Leon kennelijk ziek was geweest en zei dat we elkaar weer snel zouden spreken. Twee dagen later belde een bestuurslid van de Asbestslachtoffersvereniging Nederland, dat Leon was overleden.

Het was in 1986 dat Leon te maken kreeg met het asbestvraagstuk. Zijn vader nam afscheid van DSM, na een dienstverband van 35 jaar. Helaas heeft zijn vader niet van zijn pensioen kunnen genieten, hij werd ziek. De diagnose was maligne mesothelioom, ofwel asbestkanker. Hij overleed drie weken nadat deze diagnose werd gesteld, op 1 juli 1987. Leon was toen 34 jaar.

Er volgde een juridisch gevecht met de werkgever dat bijna dertien jaar zou duren. In het boekje Asbestslachtoffersvereniging Nederland dat vorig jaar verscheen werd Leon geïnterviewd. Ik citeer: ‘Het was een ongelijke, afschuwelijke strijd’ concludeert hij met tranen in de ogen. ‘Het grijpt me nog steeds aan.’

Mia Widdershoven, moeder van Leon, en even strijdbaar als haar zoon, richtte eind jaren tachtig de Stichting Asbestslachtoffers Nederland op, steun- en adviespunt voor lotgenoten. Er werd geijverd voor een asbestverbod, dat in 1993 is gerealiseerd. Daarna is de stichting zich gaan toeleggen op opvang en behandeling van asbestslachtoffers. In 1997 gaat de stichting verder als Asbestslachtoffersvereniging Nederland. Leon was toen al voorzitter. Ook was de AVN nauw betrokken bij de oprichting van het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) in 1999. Het is mede aan Leon te danken dat er een structurele ondersteuning kwam ter verkorting van de juridische lijdensweg van asbestslachtoffers en hun naasten. Deze voorziening had succes. Sinds de oprichting van het IAS hebben meer dan 12.000 asbestslachtoffers bij het IAS aangeklopt.

Sinds 2016 ben ik directeur van het IAS  Leon en ik leerden elkaar goed kennen. In Den Haag was regulier overleg met het bestuur van de AVN. Een aantal keer per jaar was ik aanwezig op bijeenkomsten van de AVN.

Maar vooral had ik heel regelmatig telefonisch contact met Leon over de bemiddelingen van het IAS voor een schadevergoeding. Leon was altijd gedreven en kritisch en vond dat er méér inspanningen moesten worden verricht. ‘De mensen worden door dit bedrijf van het kastje naar de muur gestuurd’, zei hij dan. Dat Leon zich zo manifesteerde was niet altijd makkelijk voor onze dossierbehandelaars. Maar het toonde wel aan dat bemiddelingen voor asbestschade zich binnen een politieke context afspelen en dat er door partijen over meerdere schouders werd meegekeken.

Bijzonder aan Leon was zijn karakteristieke wijze om zaken onder woorden te brengen, zoals op de vergaderingen van de AVN: “Toen heeft de AVN bij de minister aan de orde gesteld dat dit echt een heel slecht plan was. Daarna heeft zij dit plan in de prullenmand gegooid.” Weinig voorzitters van belangenverenigingen waren in staat de wapenfeiten van hun vereniging zo compact uit te dragen.

Er wordt wel eens getwijfeld aan mogelijkheden van een eenvoudig individu om in onze samenleving veranderingen tot stand te brengen. Leon is een voorbeeld van hoe dit kan. Een resultaat om trots op te zijn!

In 2018 heeft het IAS aan Leon de Prof dr. Job de Ruiterprijs uitgereikt, voor zijn jarenlange inzet voor asbestslachtoffers. Deze prijs is daarvoor slechts aan drie andere personen toegekend. Dat Leon deze prijs ook zeer waardeerde, blijkt wel uit het feit dat hij de foto van hem met de fraaie wissel sculptuur vaak gebruikte, onder meer in het boekje over 25 jaar AVN.

Ik voel me bevoorrecht dat de levenspaden van Leon en mij elkaar gekruist hebben. Het was bijzonder met hem samen te werken. En ik denk namens alle mensen betrokken bij asbestslachtoffers te spreken, als ik Leon voor zijn zeer langdurige en bijzondere inzet héél veel dank zeg.

Jan Warning
Directeur Instituut Asbestslachtoffers
Januari 2023