Aansprakelijkheid werkgever voor asbestziekten? Geen uitgemaakte zaak!

Door blootstelling aan asbest kunnen de asbestziekten mesothelioom en asbestose ontstaan. Indien een asbestziekte is veroorzaakt door blootstelling aan asbest tijdens de uitoefening van werkzaamheden voor de werkgever, dan is de werkgever mogelijk voor de gevolgen aansprakelijk.

Mesothelioom ofwel longvlies- of buikvlieskanker is een dodelijke ziekte ten gevolge van asbestblootstelling. De uitkomst van de hierna te bespreken procedure uit 2018 bij de Hoge Raad is echter dat de diagnose mesothelioom in combinatie met geringe blootstelling aan asbest tijdens het werk alleen niet voldoende is om de schade op de werkgever te kunnen verhalen. Het is aan de werknemer te bewijzen dat de ziekte door de werkomstandigheden is ontstaan. Daarbij gaat het om het directe verband tussen de ziekte en het werk. Dit heet juridisch ook wel het causaal verband of het oorzakelijk verband.

De feiten
Een werknemer heeft in dienst van de gemeente circa 17 jaar lang gewerkt als badmeester en beheerder bij het gemeentelijk zwembad. In 2006 wordt mesothelioom bij de werknemer geconstateerd waaraan hij in 2007 is overleden. De oorzaak van mesothelioom is vrijwel altijd blootstelling aan asbest. De weduwe van de werknemer spreekt de gemeente aan tot schadevergoeding.

Causaal verband tussen de werkzaamheden en de schade?
Volgens de weduwe was haar echtgenoot tijdens werkzaamheden aan asbesthoudende bankjes bij het zwembad blootgesteld aan asbest en als gevolg hiervan overleden. In de procedure kwam vast te staan dat de werknemer bij zijn werkzaamheden voor de gemeente inderdaad in enige mate aan asbest was blootgesteld. Belangrijk in deze casus was echter dat de werknemer vóór zijn werk bij de gemeente bij een eerdere werkgever een lange tijd in een fabriek had gewerkt waar op grote schaal met asbest werd gewerkt. Bovendien hadden de werkzaamheden aan de bankjes in het zwembad maar 6 werkdagen geduurd. De Hoge Raad moest beslissen of er een oorzakelijk verband moest worden aangenomen tussen de werkzaamheden aan de bankjes en het overlijden van de werknemer.

De uitspraak
Als de werkgever heeft nagelaten maatregelen te treffen ter voorkoming van blootstelling aan asbest en de werknemer aannemelijk kan maken dat het door hem opgelopen mesothelioom te wijten is aan de blootstelling tijdens zijn werk, moet het door de werknemer te bewijzen causaal verband tussen de werkzaamheden en de ziekte in beginsel worden aangenomen. Het vermoeden van causaal verband tussen het werk en mesothelioom kan echter minder makkelijk worden aangenomen wanneer de blootstelling tijdens het werk qua intensiteit en/of duur beperkt was. In dit geval geldt dat de badmeester gedurende slechts enkele dagen verdeeld over een lange reeks van jaren van het dienstverband bij de gemeente aan asbest blootgesteld was geweest. Daarnaast was de werknemer tijdens zijn werkzaamheden in een fabriek bij een eerdere werkgever ook blootgesteld aan asbest. Op basis van deze factoren was er goede reden om te twijfelen of de ontwikkeling van mesothelioom wel verband hield met de werkzaamheden als badmeester. Om die reden besloot de Hoge Raad in deze zaak dat de gemeente niet aansprakelijk kon worden gehouden voor de schade van de weduwe. Het verband tussen het overlijden en de werkzaamheden vond onze hoogste rechter te onzeker.

Met dit arrest uit 2018 heeft de Hoge Raad duidelijk gemaakt dat in zaken waarin slechts een geringe asbestblootstelling tijdens de werkzaamheden heeft plaatsgevonden in elk geval nog een hobbel moet worden genomen voordat het oorzakelijk verband tussen mesothelioom en het werken met asbest wordt aangenomen. Er is geen sprake van een dergelijk vermoeden indien de blootstelling aan asbestvezels op de werkvloer te onzeker of te onbepaald is.

Job Voss, juridisch beleidsmedewerker IAS
j.voss@ias.nl

Mei 2021